ทุกวันนี้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมอย่างหนึ่งในแหล่งน้ำธรรมชาติก็คือผักตบชวา ซึ่งเป็นวัชพืชที่เติบโตเร็ว (ผักตบชวา 2 ต้น สามารถแตกใบและเจริญเติบโตเป็นต้นได้ถึง 30 ต้น ภายในเวลา 20 วัน ถ้าเริ่มปล่อยผักตบชวาในแหล่งน้ำเพียง 10 ต้น จะสามารถแพร่กระจายเพิ่มปริมาณเป็น1 ล้านต้น ภายในระยะเวลา 1 ปี) ก่อให้เกิดปัญหาต่อการสัญจรทางน้ำกีดขวางการระบายน้ำจนก่อให้เกิดปัญหาน้ำท่วม ทำให้เกิดการตื้นเขินของแหล่งน้ำจนต้องขุดลอกบ่อย เป็นต้น
.jpg) |
การแก้ปัญหาที่ทำกันอยู่คือการนำผักตบชวาไปทำเป็นปุ๋ยหรือนำเส้นใยไปทำเป็นวัสดุจักสานต่างๆ แต่ก็ทำได้ในปริมาณที่จำกัด ดังนั้นนักวิจัยห้องปฏิบัติการวัสดุนาโนเพื่อพลังงานและการเร่งปฏิกิริยา ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สวทช. กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จึงริเริ่มโครงการแปรรูปผักตบชวาให้เป็นวัสดุทางการเกษตร หรือ SMART SOIL ซึ่งเป็นสารปรับปรุงดินที่มีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบหลัก โดยกระบวนการแปรรูปผักตบชวาที่ใช้สารนาโนเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา กระบวนการแปรรูปผักตบชวาเป็น SMART SOIL นี้ นักวิจัยได้ใช้กระบวนการไฮโดรเทอร์มอลคาร์บอไนเซชัน (Hydrothermal Carbonization) ซึ่งใช้เวลาเพียง 1-2 ชั่วโมง ทำให้ได้สารปรับปรุงดินจากผักตบชวาที่มีธาตุอาหารเหมาะกับการเพาะปลูก แถมยังมีคุณสมบัติที่เทียบเท่าดินที่ผ่านการหมักตามธรรมชาติเป็นระยะเวลาหลายร้อยปี กระบวนการดังกล่าวสามารถช่วยร่นเวลาในการกำจัดผักตบชวาได้อย่างมาก และยังลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกจากการกำจัดผักตบชวาด้วยวิธีการเผาทำลายอีกด้วย
.jpg) |
ปัจจุบันโครงการแปรรูปผักตบชวาให้เป็นสารปรับปรุงดิน กำลังอยู่ระหว่างดำเนินการขยายกำลังการผลิตจากระดับห้องปฏิบัติการเป็นระดับภาคสนาม เพื่อพัฒนาเสถียรภาพของกระบวนการให้นำไปสู่การสร้างโรงงานในภาคอุตสาหกรรมต่อไป โดยมีอัตราการแปรรูปผักตบชวาอยู่ที่ 8 ตันต่อวัน รวมถึงการพัฒนาระบบการผลิตในรูปแบบเคลื่อนที่ได้ซึ่งจะสามารถนำไปใช้งานได้จริง ณ พื้นที่เป้าหมายเช่นตามประตูระบายน้ำในแม่น้ำสายหลักที่มีจำนวนผักตบชวาจำนวนมาก
นอกจากนี้ ทีมนักวิจัยศูนย์นาโนเทค ยังได้ขยายผลไปที่วัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรอื่นๆ ด้วย ได้แก่ ฟางข้าว ซังข้าวโพด ชานอ้อย เพื่อนำมาแปรรูปให้เป็นประโยชน์ด้านการเกษตร ถือเป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับวัตถุดิบและลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมอีกด้วยหากประเทศไทยสนับสนุนการผลิตในโครงการลักษณะนี้มากขึ้น เราอาจเห็นประเทศไทยเป็นประเทศผู้ส่งออกวัสดุปลูก หรือดินที่แปรรูปจากวัชพืชและวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรได้มากขึ้น และอาจส่งออกไปยังประเทศแถบทะเลทรายที่ยังต้องการดินหรือวัสดุปลูกพืชจำนวนมากในการเกษตร ซึ่งจะส่งผลดีให้งานวิจัยไทยสามารถสร้างรายได้และดึงเม็ดเงินเข้าประเทศได้ต่อไป
แหล่งข้อมูล
http://www.nstda.or.th/news/15976--smart-soil-/
http://clgc.rdi.ku.ac.th/index.php/w-variety/374-eichornia/
เผยแพร่ข้อมูลโดย : นางสาวนีรนุช ตามศักดิ์
