โรคกาบใบแห้งของข้าวที่เกิดจากเชื้อรา Rhizoctonia solani นับเป็นโรคหนึ่งที่ก่อให้เกิดความเสียหายมากที่สุดต่อการเพาะปลูกข้าวทั้งในประเทศไทยและประเทศอื่นๆ ทั่วโลก การใช้สารเคมีกำจัดเชื้อราเพื่อควบคุมโรคนี้ยังมีข้อเสียหลายประการ เช่น การตกค้างในข้าวที่นำมาบริโภค การตกค้างในน้ำและดินอันก่อให้เกิดผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม และระบบนิเวศน์ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว โรคกาบใบแห้งในข้าวเกิดขึ้นเมื่อเม็ดสืบพันธ์ุสเคลอโรเธีย(scerotia) ของ R. solani ที่มีอยู่ในดินลอยขึ้นมาที่ผิวน้ำและเคลื่อนที่ไปติดกับลำต้นของข้าว โดยการติดเชื้อเริ่มจากบริเวณขอบน้ำที่พืชสัมผัสและอาการของโรคแพร่กระจายขึ้นไปตามลำต้น การติดเชื้อจะรุนแรงที่สุดในระยะต้นข้าวแตกกอซึ่งเป็นช่วงที่มีความชื้นสูง สภาพดังกล่าวเป็นสภาวะเหมาะสมกับการแพร่กระจายของโรคทั้งในกอข้าวกอเดียวกันและระหว่างกอข้าวข้างเคียง

สรุปเทคโนโลยี
     แบคทีเรีย Bacillus megaterium มีฤทธิ์ในการเป็นปฏิปักษ์ต่อเชื้อรา Rhizoctonia solani โดยการสร้างสารปฏิชีวนะที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของเชื้อรา ซึ่งงานวิจัยนี้ได้พัฒนาสูตรตำรับเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ Bacillus megaterium ให้อยู่ในรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่เกษตรกรสามารถใช้ได้ง่าย มีความคงตัว และมีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคกาบใบแห้งของข้าว

จุดเด่นของเทคโนโลยี
     นักวิจัยวิจัยได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ 2 สูตรคือ แกรนูลละลายน้ำฉีดพ่นและเม็ดฟู่
     • ผลิตภัณฑ์สูตรแกรนูลฉีดพ่นและเม็ดฟู่มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคกาบใบแห้งของข้าวได้ดีกว่าสารเคมีฆ่าเชื้อรา
     • ผลิตภัณฑ์สามารถเก็บที่อุณหภูมิห้องได้นานกว่า 15 เดือนโดยยังมีปริมาณเชื้อสูงถึง 109 CFU/g
     • อัตราการใช้ผลิตภัณฑ์แกรนูลฉีดพ่น 200 กรัม/ไร่อัตราการใช้ ผลิตภัณฑ์เม็ดฟู่ 70 เม็ด/ไร่
     • ใช้งานง่ายในระดับไร่นา

ติดต่อเจ้าของผลงานได้ที่
รศ.ดร.ฤดีกร วิวัฒนปฐพี   มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

ติดต่อสอบถามข้อมูล
คุณพิศมัย อนุพงศานุกูล
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
111 อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย ถนนพหลโยธิน
ตำบลคลองหนึ่ง อำเภอคลองหลวง
จังหวัดปทุมธานี 12120
โทรศัพท์ : 0 2564 6700 ต่อ 3134
โทรสาร : 0 2564 6985
E-mail : อีเมลนี้จะถูกป้องกันจากสแปมบอท แต่คุณต้องเปิดการใช้งานจาวาสคริปก่อน