องค์กรในพระอุปถัมภ์

สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ ยังทรงรับเป็นนายกกิตติมศักดิ์ ประธานกรรมการ และองค์อุปถัมภิกา ของสถาบันหรือองค์กรเพื่อการสาธารณกุศลต่างๆ ดังนี้

๑.         ทรงเป็นนายกกิตติมศักดิ์
          ๑.๑      มูลนิธิเพชรรัตน – สุวัทนา
๒.         ทรงเป็นประธานกรรมการ
๒.๑      คณะกรรมการอำนวยการบูรณะพระราชวังสนามจันทร์ จังหวัดนครปฐม
          ๒.๒      มูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ในพระบรมราชูปถัมภ์
๓.         ทรงเป็นผู้บังคับการพิเศษ
๓.๑      กองพันทหารราบที่ ๒ กรมทหารราบที่ ๑๕
๓.๒      กองพันทหารราบที่ ๓ กรมทหารราบที่ ๑ รักษาพระองค์
๔.         ทรงเป็นนายทหารพิเศษ
๔.๑      กรมทหารม้าที่ ๑ รักษาพระองค์
๔.๒      กรมทหารราบที่ ๑๑ รักษาพระองค์
๔.๓      กรมนักเรียนนายเรือ รักษาพระองค์ โรงเรียนนายเรือ
๔.๔      กรมนักเรียนนายเรืออากาศ รักษาพระองค์ โรงเรียนนายเรืออากาศ
๔.๕      กรมราชองครักษ์ (ตำแหน่งราชองครักษ์พิเศษ)
๕.         ทรงรับไว้ในพระอุปถัมภ์
          ๕.๑      คณะลูกเสือแห่งชาติ
          ๕.๒      ค่ายลูกเสือเพชรรัชต์
          ๕.๓      ชมรมคนรักวัง
๕.๔      มูลนิธิดุลยภาพบำบัดเพื่ออายุและสุขภาพ
๕.๕      มูลนิธิพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน
๕.๖      มูลนิธิวชิรพยาบาล
          ๕.๗      มูลนิธิศรีรัตนโกสินทร์
          ๕.๘      มูลนิธิหม่อมเจ้าหญิงพิจิตรจิราภา เทวกุล
๕.๙      มูลนิธอนุรักษ์พระราชวังพญาไท
          ๕.๑๐   โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี
          ๕.๑๑   โรงเรียนกองทัพบกอุปถัมภ์ เพชราวุธวิทยา
๕.๑๒    โรงเรียนเทศบาลปลูกปัญญา จังหวัดภูเก็ต
๕.๑๓    โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา
๕.๑๔    โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
๕.๑๕   โรงเรียนปรินส์รอแยลส์วิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
๕.๑๖   โรงเรียนพณิชยการสยาม
          ๕.๑๗   โรงเรียนเพชรรัชต์
๕.๑๘    โรงเรียนศรีอยุธยา
          ๕.๑๙   โรงเรียนสายน้ำผึ้ง
          ๕.๒๐    โรงเรียนสยามธุรกิจพณิชยการ
๕.๒๑    วัดพุทธปทีป กรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร
๕.๒๒    สถาบันสันติราษฎร์บริหารธุรกิจ
๕.๒๓    สมาคมนักเรียนเก่าอังกฤษแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
๕.๒๔    สมาคมมิตรภาพกีฬาแข่งนก
          ๕.๒๕    สมาคมศิษย์เก่าพณิชยการสันติราษฎร์
๕.๒๖    สมาคมสตรีอาสาสาสมัครรักษาดินแดน กรุงเทพมหานคร
          ๕.๒๗    สมาคมสตรีอาสาสมัครรักษาดินแดนแห่งประเทศไทย
๕.๒๘    สมาคมสตรีอาสาสมัครแห่งประเทศไทย
๕.๒๙    สหพันธ์สมาคมสตรีอาสาสมัครรักษาดินแดนแห่งประเทศไทย
๕.๓๐   สโมสรลูกเสือกรุงเทพ
๕.๓๑   สมาคมสโมสรลูกเสือวิสามัญแห่งประเทศไทย
๕.๓๒    สามัคคีสมาคม ในพระบรมราชูปถัมภ์
๕.๓๓    สโมสรเนตรนารีเพชราวุธ
๕.๓๔    สำนักงานอาสากาชาด สภากาชาดไทย        
๖.         ทุนที่ทรงก่อตั้งและทุนในพระนาม
๖.๑      ทุนจุฬาเพชรรัตน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
๖.๒      ทุนเพชรรัตน มหาวิทยาลัยศิลปากร
๖.๓      ทุนเพชรรัตน สำนักงานบรรเทาทุกข์ สภากาชาดไทย
๖.๔      ทุนเพชรรัตนการุญ ศิริราชมูลนิธิ
๖.๕      ทุนเพชรรัตนการุณ กองพันทหารราบที่ ๒ กรมทหารราบที่ ๑๕
๖.๖      ทุนเพชรรัตนอุปถัมภ์ โรงเรียนสายน้ำผึ้ง
๖.๗      ทุนสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ มูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในพระบรมราชูปถัมภ์
๖.๘      ทุนสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ สำนักงานอาสากาชาด สภากาชาดไทย
๖.๙      ทุนสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ นิธิวัดราชบพิธ
๖.๑๐    ทุนสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ มูลนิธิภูมิพโลภิกขุ
๖.๑๑    ทุนสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี โสสะมูลนิธิแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์
๖.๑๒    ทุนสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ
สำหรับพระราชทานแก่นักเรียนและนักศึกษาใน :
โรงเรียนราชินี
โรงเรียนราชินีบน
วิทยาลัยอาชีวศึกษาเสาวภา
โรงเรียนราชินีบูรณะ จังหวัดนครปฐม
โรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวัดตรัง
โรงเรียนสภาราชินี จังหวัดตรัง
โรงเรียนจอมสุรางค์อุปถัมภ์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
โรงเรียนศรียานุสรณ์ จังหวัดจันทบุรี
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
วิทยาลัยพยาบาล สภากาชาดไทย

พระจริยวัตร

ส่วนพระจริยวัตรของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ นั้นเล่า ก็เป็นที่ประจักษ์แก่ผู้ได้มีโอกาสเฝ้าและได้รับพระกรุณาในทุกสถานว่าทรงเป็นเจ้านายราชนารีผู้มีพระหฤทัยงามพิสุทธิ์ดังที่ท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา มาลากุล ณ อยุธยา บันทึกไว้ความว่า

“สมเด็จเจ้าฟ้าฯทรงเป็นผู้บริสุทธิ์สะอาด ทั้งพระกาย พระหฤทัย และพระวาจา ไม่มีใครเคยได้ยินพระวาจาอันก้าวร้าวหยาบคายออกจากพระโอษฐ์ของพระองค์เลยสักครั้งเดียว ถ้าเมื่อใดทรงพระพิโรธมาก และมีพระประสงค์จะทรงบริภาษผู้ใด ก็จะสั่งได้แต่เพียงคำว่าซีดเท่านั้นเอง เพราะพระองค์ได้รับการถวายพระอภิบาลมาอย่างเป็นสมเด็จเจ้าฟ้าฯแท้ๆ ทำให้ไม่ทรงรู้จักคำที่ไม่สุภาพทุกประเภท กล่าวโดยย่อก็คือ พระองค์ทรงปฏิบัติตามหลักธรรมะประจำตัวของผู้เป็นใหญ่โดยมิได้ทรงเสแสร้งหรืออาจกล่าวได้อีกนัยหนึ่งว่า โดยมิได้ทรงรู้สึกพระองค์เลยว่าพระจริยวัตรที่ทรงปฏิบัตอยู่นั้นคือทรงปฏิบัติตามหลักแห่งทศพิธราชธรรมนั่นเอง”

หนึ่งในพระจริยวัตรอันควรแก่การสรรเสริญอีกประการหนึ่งก็คือ ทรงตรงต่อเวลาและทรงตระหนักในคุณค่าของเวลาเป็นอย่างยิ่ง ไม่ทรงปล่อยเวลาให้ผ่านไปโดยเปล่าดาย ยามทรงว่างเว้นจากพระภารกิจจะทรงถักนิตติ้งเป็นผ้าผันคอพระราชทานทหาร ตำรวจผู้ปฏิบัติราชการชายแดน ตลอดจนทรงถักเสื้อกันหนาวพระราชทานข้าราชบริพารมิได้เว้น ฉะนั้นเครื่องเย็บปักถักร้อยจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องเชิญไปด้วยในทุกที่ที่พระองค์ประทับอยู่ไม่ว่าจะในกรุงเทพมหานคร ต่างจังหวัด หรือแม้กระทั่งบนเรือพระที่นั่งในยามเสด็จประพาสโดยชลมารค ส่วนพระกิจวัตรประจำวันนั้น ก็ทรงปฏิบัติเป็นเวลา

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ท่านผู้หญิงศรีนาถ สุริยะ อดีตพระอาจารย์ได้บันทึกพระกิจวัตรประจำวันขณะพระอนามัยยังอำนวยไว้ ดังนี้

            “๐๖.๐๐ น. หรือก่อนเล็กน้อย บรรทมตื่น เปิดวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทยเทียบนาฬิกาข้อพระกรและทุกๆเรือน
ทรงออกพระกำลังโดยแกว่งพระกร ๒๐๐ ครั้ง
เสร็จแล้วจะทรงสรงน้ำ แต่งพระองค์หรือทำธุระการงานด้วยพระองค์เอง ไม่เรียกผู้ใดเข้ามารับใช้ เช่น เก็บพระภูษา ฉลองพระองค์ พับเรียบร้อย นับชิ้นใส่ถุงผ้าซัก เตรียมสำหรับข้าหลวงจะเข้ามาเก็บส่งซัก และเมื่อถึงเวลาบ่ายเชิญพระภูษาขึ้นมา จะทรงเก็บใส่ตู้เองและทรงตรวจตรานับจำนวน ถ้าขาดหายไปสัก ๑ ชิ้นก็ทรงทราบ
๐๘.๐๐ น. เสด็จออกจากห้องบรรทมตรงไปที่ห้องพระ จุดธูปเทียนถวายเครื่องสังเวยพระกระยาหารเช้าแด่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีและท้าวหิรันยพนาสูร (เทวรูปประจำพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว)
๐๘.๐๐ น. เสวยพระกระยาหารเช้า รายการพระกระยาหารทรงสั่งล่วงหน้า ๗ วัน มีรายการต่างๆไม่ซ้ำกัน
๐๙.๓๐-๑๐.๓๐ น. ทรงงานแต่ลำพังไม่ต้องมีข้าหลวงเฝ้า ทรงถักผ้าพันคอทหารหรือเย็บผ้า ฯลฯ ถ้ามีบุคคลภายนอกมาขอเฝ้า ก็จะได้เฝ้าในระหว่างนี้
๑๐.๓๐ น. เสวยพระสุธารส เช่น กาแฟเย็นและน้ำผลไม้
๑๑.๓๐ น. เสด็จเข้าห้องพระถวายเครื่องสังเวยพระกระยาหารกลางวันแด่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีและท้าวหิรันยพนาสูร
๑๒.๐๐ น. เสวยพระกระยาหารกลางวันซึ่งทรงสั่งรายการล่วงหน้า ๗ วัน มีลักษณะอาหารและคุณค่าแตกต่างกันไป
ตั้งแต่ประมาณ ๑๒.๔๐ น. ถ้าไม่มีธุระกับผู้ใด ก็จะประทับเงียบๆแต่พระองค์เดียว หรือบรรทมพักผ่อนตามพระอัธยาศัย ไม่มีผู้ใดรบกวน
๑๖.๐๐ น. เสวยพระสุธารส
๑๖.๓๐ น.ทรงพระดำเนินออกพระกำลังไปรอบๆตำหนัก ๖ รอบหรือทรงพระดำเนินตามทางเรียบให้ได้ ๑ ชั่วโมง เสร็จจากการออกพระกำลังจะทรงพักผ่อนระยะหนึ่ง แล้วเข้าไปจัดของเครื่องใช้และจัดพระภูษา จัดฉลองพระองค์ที่ซักรีดแล้วเข้าที่ เข้าตู้ด้วยพระองค์เอง ถ้าจะเสด็จหัวเมืองก็จะทรงจัดของเครื่องใช้ต่างๆโดยมีผู้คอบหยิบถวายเท่านั้น ในระหว่างนี้เมื่อเสด็จออกจาก ห้องบรรทมแล้ว จะทรงถักไหมพรม ทอดพระเนตรโทรทัศน์ไปจนเวลา ๑๙.๐๐ น.
๑๙.๐๐ น. เสวยพระกระยาหารค่ำ ทรงสั่งล่วงหน้าบางวัน ถ้าไม่ทรงสั่งล่วงหน้าก็แล้วแต่ทางห้องเครื่องจัดถวาย เสวยเสด็จแล้วบางทีทอดพระเนตรโทรทัศน์หรือทรงถักไหมพรมต่อ ทรงสนทนากับบุคคลภายในซึ่งเป็นข้าราชบริพารอยู่ที่ตำหนัก
๒๐.๔๐-๒๐.๔๕ น. เสด็จเข้าห้องพระทรงบูชาพระด้วยดอกไม้ธูปเทียน สวดมนต์เสร็จแล้วถวายบังคมสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระอัฐิพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ด้วยดอกไม้ธูปเทียน หลังจากนี้แล้ว จะไม่ทรงรบกวนผู้ใดจะเสด็จเข้าห้องบรรทม ทรงงานส่วนพระองค์ เช่น จัดเครื่องทรง สรงน้ำ ฟังวิทยุ ฯลฯ จะไม่เสด็จออกอีกจนถึงเวลาบรรทมตื่นในวันรุ่งขึ้น”