เชื้อวัณโรค หรือมัยโคแบคทีเรียม ทูเบอร์คูโลซิส เป็นแบคทีเรียที่เป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข และค่อนข้างวิกฤตสำหรับประเทศไทย องค์การอนามัยโลกจัดให้ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 17 จาก 200 ของกลุ่มประเทศที่มีปัญหาวัณโรคแพร่ระบาด ประมาณการว่าประเทศไทยมีผู้ป่วยวัณโรคราว 80,000-100,000 คนและมีแนวโน้มสูงขึ้นในผู้ติดเชื้อเอดส์ เนื่องจากผู้ติดเชื้อเอดส์ มีโอกาสเป็นวัณโรคได้ง่ายกว่าคนปกติ 20-30 เท่า และเมื่อเป็นแล้วอาจมีความรุนแรงของโรคมากกว่าในคนปกติ
    ปัจจุบันเชื้อวัณโรคมีการดื้อยา มีผู้ป่วยจำนวนมากติดเชื้อวัณโรคที่ดื้อยาเพิ่มขึ้น ทำให้การรักษาผู้ป่วยมีโอกาสล้มเหลวสูง เนื่องจากการรักษาผู้ป่วยวัณโรคที่ไม่เคยได้รับยามาก่อน จะได้รับยาหลายขนานพร้อมกัน โดยไม่มีโอกาสทดสอบการดื้อยาก่อน เนื่องจากการทดสอบการดื้อยาต้องใช้เวลานานถึง 2 เดือน นอกจากนี้ ผู้ป่วยเอดส์ยังติดเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่นๆ ที่ไม่ใช่เชื้อวัณโรค แม้อุบัติการณ์ของการเจ็บป่วยจากเชื้อมัยโคแบคทีเรียอื่นๆ น้อยกว่า แต่มักก่อปัญหาในการวินิจฉัยและรักษาอยู่เสมอ เนื่องจากมีอาการเหมือนกับวัณโรคปอด และยังพบปัญหาการดื้อยาในเชื้อกลุ่มนี้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นในการรักษาจำเป็นต้องทราบชนิดของเชื้อมัยโคแบคทีเรียที่ชัดเจน ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) และมหาวิทยาลัยมหิดลสนับสนุน รศ.ดร.อังคณา ฉายประเสริฐ ภาควิชาจุลชีววิทยาคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล และ รศ.นพ.ประสิทธิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล วิจัยและพัฒนาการตรวจวินิจฉัยวัณโรคแบบทราบผลเร็ว โดยตรวจหาดีเอ็นเอของเชื้อวัณโรคในสิ่งส่งตรวจเพื่อทราบชนิดของเชื้อมัยโค แบคทีเรียในเวลาอันรวดเร็ว
    นักวิจัยทั้งสอง ศึกษาการตรวจหาเชื้อวัณโรคจากสิ่งส่งตรวจโดยใช้ตัวจับจำเพาะต่อมัยโค แบคทีเรียแต่ละชนิดที่พัฒนาขึ้น พบว่าสามารถตรวจพบเชื้อจากดีเอ็นเอเริ่มต้นจากเซลล์เพียง 20 เซลล์ โดยพบผลบวกจากสิ่งส่งตรวจที่มีเชื้อค่อนข้างมาก ได้แก่ เสมหะ และน้ำล้างหลอดลม ประสิทธิภาพของชุดตรวจที่พัฒนาขึ้นมีความไว และความจำเพาะเทียบเท่ากับชุดตรวจที่ขายอยู่ในท้องตลาด
ประโยชน์ของผลงาน
    ไบโอเทคได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีเพื่อสาธารณประโยชน์ ให้กับโรงพยาบาลศิริราช เพื่อนำเทคโนโลยีที่ได้ไปใช้จริงและพัฒนาให้เกิดงานบริการตรวจวินิจฉัย วัณโรคแบบทราบผลเร็วแก่สาธารณชน ปัจจุบันห้องปฏิบัติการอณูชีววิทยาราและมัยโคแบคทีเรีย คณะแพทยศาสตร์ศิริราช เป็นผู้ให้บริการตรวจวินิจฉัยวัณโรครายสำคัญของประเทศ โดยให้บริการตรวจวินิจฉัยวัณโรคแบบทราบผลเร็ว (TB Fasttrack) บริการตรวจหาดีเอ็นเอของเชื้อมัยโคแบคทีเรีย และบริการพิสูจน์ชนิดเชื้อโดยวิธีพีซีอาร์ ช่วยให้การตรวจหาเชื้อวัณโรคทราบผลได้รวดเร็วภายใน 1 เดือน สามารถแยกชนิดของเชื้อแม่นยำรวมทั้งตรวจสอบการดื้อยาของเชื้อเพื่อประกอบการ ตัดสินใจรักษาผู้ป่วยได้

ชื่อผู้ผลิตผลงาน :
ศูนย์พันธุ์วิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ
มหาวิทยาลัยมหิดล
รศ.ดร.อังคณา ฉายประเสริฐ
รศ.นพ.ประสิทธิ์ ผลิตผลการพิมพ์